Başta Türkçe eğitiminde etkili bir şekilde kullanılan dört temel beceri; dinleme/izleme, konuşma, okuma ve yazmadan oluşmaktadır. Dört temel beceriyi Türkçe dersi ile sınırlandırmak doğru olmayacaktır. Derslerin işlenişinde dört temel beceriyi etkili bir şekilde kullanmak ve yönetmek hem öğretmenlere hem de öğrencilere büyük ölçüde fayda sağlayacaktır. Gelin dört temel beceriyi ve içeriklerini daha iyi tanıyalım.
Dinleme/İzleme Becerisi Nedir?
Gürgen’e (2008) göre, dinleme iletileri anlayabilme, uyarana tepkide bulunabilme etkinliğidir. Dinleme becerisini diğer becerilerden ayıran en önemli ve değerli özellik henüz anne karnındayken başlamasıdır. Anne karnında 6. aydan itibaren diğer sesleri duymaya başlayan bebek hamileliğin ileri süreçlerinde annesinin sesini bile ayırt etmeye başlamıştır. Bu denli önemli bir beceriyi eğitimde kullanmamak oldukça çılgın bir seçim olacaktır. Üstelik Robertson’a (2008) göre ortalama zekâya sahip öğrencilerin dinleme yeteneğiyle başarı derecesi arasındaki ilişki, zekâ düzeyiyle başarı derecesi arasındaki ilişkiden daha yüksektir. Doğru dinleme/izleme etkinliklerinin seçilmesi derslerin öğretiminde öğretmenlere büyük kolaylıklar sağlarken öğrenciler için de keyifli bir ders süreci oluşturacaktır.
Konuşma Becerisi Nedir?
Konuşma, bireyler ve birey toplum arasında cereyan eden sözlü iletişim olarak tanımlanabilir (Özbay,2003). Konuşma becerisi bu tanımda da görüldüğü üzere hem bireyler hem de birey-toplum ilişkileri üzerinde etkisini göstermektedir. Bireyler dil yoluyla kendilerini ifade edebilir, duygu ve düşüncelerini paylaşabilir.
Konuşma becerisi; bireyin başarısını; iş, eğitim ve özel hayatında büyük ölçüde etkilemektedir. Konuşma becerisi ne kadar yüksekse o kadar sağlıklı bir iletişim
ortamı oluşacaktır. Başarılı bir iletişimin kilit noktaları güzel konuşma, anlaşılırlık ve akıcılıktır. Bu sebeple öğretmenlerin konuşma becerisine yönelik çalışmalar gerçekleştirmesi oldukça önemlidir.
Okuma Becerisi Nedir?
Okuma; yazıya geçirilmiş ya da dijital ortamda yayımlanmış bir metni sesli ya da sessiz bir biçimde çözümleme ve anlama sürecini içermektedir. Okuma; yazılı olan
bir metni bilinen yazı karakterlerini sesli veya sessiz çözmenin ötesinde, metnin içindeki duygu, düşünce ve iletileri anlamaktır(Karatay,2018). Okuma becerisi diğer becerilerden etkilenmekte ve diğer becerileri etkilemektedir. Dinleme/izleme ve okuma becerileriyle zenginleşen kelime hazinesi konuşma ve yazma becerileriyle aktif hâle gelmektedir. 21.yy. becerilerine bakıldığında okuma becerisinde sadece okumak değil, okuduğunu bağlama uygun bir şekilde anlamlandırmak, eleştirel ve yaratıcı bir şekilde yorumlamak özetle medya okuryazarlığını gerçekleştirmek gerekmektedir.
Yazma Becerisi Nedir?
Yazma; dinleme/izleme ve okuma becerilerinden kazanılan bilgilerden hareketle yeni fikirlerin üretilmesidir. Dil öğretiminin temel alanı olan yazma, zihinden parmaklara doğru giden, duygu ve düşünceleri yazıya aktaran bir süreçtir(Güneş,2020). Bireylerin kazanmış oldukları kelime hazinelerini yansıtabilecekleri beceriler konuşma ve yazma becerileridir. Yazma becerisi de diğer becerilerden etkilenir ve diğer becerileri etkiler. Dinleme/izleme ve okuma yoluyla zenginleşen kelime hazinesinin aktif hâle getirilmesi yazma ve konuşma becerileri ile sağlanacaktır.
Kısaca Dört Temel Beceri ve Eğitim
Dört temel becerinin öğretimi öğrencilerden beklenen hedef davranışların gerçekleşmesi açısından oldukça önemlidir. Öğrenciler değerleri, yetkinlikleri ve çeşitli becerilerini dört temel beceri eğitiminin içerisinde örtük bir şekilde almaktadır. Derslerde dinletilip/izletilen, okutulan metinler ve bu metinlerden hareketle yapılan konuşma, yazma çalışmaları öğrencilerin dört temel becerisini geliştirmeye yöneliktir.
KAYNAKÇA
Güneş,F. (2020). Yazmanın Temel Bileşenleri. B. Bağcı Ayrancı ve A. Başkan (Eds.),Yazmanın Temel Bileşenleri (s.2).
Gürgen, İ. (2008). Türkçe Öğretimi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Karatay,H. (2018). Okuma Eğitimi Kuram ve Uygulamalar. Pegem Akademi.
Özbay, M. (2003). Öğretmen Görüşlerine Göre Ankara Merkez İlköğretim Okullarında Türkçe Öğretimi. Ankara: Gölge Ofset Matbaacılık.
Robertson, A. K. (2008). Etkili Dinleme, (Çev. E. Sabri Yarmalı), İstanbul: Hayat Yayınları.
Serap İLERİ
Bir yanıt yazın